ZZSK – Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa.
ZZSK jest to przewlekła, zapalna choroba tkanki łącznej, która obejmuje stawy krzyżowo-biodrowe, pierścienie włókniste, więzadła oraz drobne stawy kręgosłupa. Ta choroba prowadzi do ich kostnienia – zesztywnienia. Kręgi łączą się ze sobą, a przez to dochodzi do znacznego ograniczenia ruchomości kręgosłupa. Często mówimy, że zaczyna on przypominać „kij bambusowy”.
Choroba częściej dotyka mężczyzn niż kobiet. Etiologia ZZSK nie jest znana. Prawdopodobnie istnieją predyspozycje genetyczne, które w połączeniu ze specyficznymi czynnikami np. infekcjami zapoczątkowują rozwój choroby.
ZZSK przebiega z okresami zaostrzenia i remisji. Choroba objawia się bólem w okolicy kręgosłupa lędźwiowego i stawów krzyżowo-biodrowych, który może promieniować do pośladków. Ból nasila się w nocy i ustępuje po ćwiczeniach.
Często występują również objawy towarzyszące np. gorączka, osłabienie, brak apetytu, utrata masy ciała, męczliwość. W miarę rozwoju choroby ból pogarsza się, stan zapalny obejmuje wyższe segmenty kręgosłupa, dochodzi do ograniczenia ruchomości klatki piersiowej, co powoduje zmniejszenie wydolności oddechowej. Ruchomość kręgosłupa zostaje znacznie ograniczona przez co sylwetka pacjenta utrwala się w charakterystycznej pozycji.
Leczenie ZZSK obejmuje farmakoterapię oraz fizykoterapię, która umożliwia zmniejszenie stanu zapalnego, zwiększenie ruchomości stawów, zapobiega przykurczom, zwiększa siłę mięśniową, redukcje dolegliwości bólowych i zapewnia poprawę komfortu życia.
Problemy z kręgosłupem, takie jak dyskopatie i przepukliny, są uważane za schorzenia cywilizacyjne, wynikające z siedzącego trybu życia, braku ruchu, niewłaściwej postawy, urazów oraz przeciążeń kręgosłupa.
Dyskopatia, znana także jako wypadnięcie dysku, jest skutkiem degeneracji krążków międzykręgowych. Te struktury znajdują się w kręgosłupie pomiędzy sąsiadującymi kręgami i składają się z pierścienia włóknistego oraz jądra miażdżystego. Pierścień włóknisty chroni wewnętrzne jądro, które w 90% składa się z wody, co zapewnia odpowiednią amortyzację.
Zmiany degeneracyjne pierścienia włóknistego przebiegają w kilku etapach. Dochodzi do odwodnienia jądra, uszkodzenia pierścienia, a w efekcie jądro zaczyna się uwypuklać. Może to prowadzić do przerwania pierścienia oraz wypadnięcia jądra, co często wymaga operacji. Uwypuklenie jądra wywiera nacisk na korzenie nerwowe, co powoduje stan zapalny i obrzęk. Dyskopatia może wystąpić w odcinku szyjnym, piersiowym lub lędźwiowym kręgosłupa.
Typowe objawy dyskopatii obejmują:
- ból promieniujący do kończyn,
- mrowienie,
- drętwienie,
- niedowłady,
- zawroty głowy,
- zaburzenia czucia powierzchownego,
- bóle w okolicy potylicznej,
- nudności,
- spadek siły mięśniowej,
- trudności z utrzymaniem równowagi,
- problemy z koordynacją.
Rehabilitacja może znacząco zmniejszyć ucisk przepukliny na korzenie nerwowe, redukując stan zapalny, wzmacniając mięśnie i poprawiając komfort życia pacjenta.
Skolioza to wada postawy w której kąt skrzywienia kręgosłupa przekracza 10 stopni. Nazywamy ją często bocznym skrzywieniem kręgosłupa, co jest nie do końca poprawne, ponieważ do skrzywienia dochodzi w trzech płaszczyznach.
Skolioza jest czasem wadą wrodzoną, ale może być także idiopatyczną – jej przyczyny nie są znane. Najczęściej skolioza ujawnia się u dzieci i młodzieży w okresach gwałtownego wzrostu. Czynnikiem wpływającym jest spędzanie dużej ilości czasu w nieprawidłowej pozycji oraz noszenie ciężkiego tornistra na jednym ramieniu. Innymi przyczynami skoliozy są między innymi zmiany w ośrodkowym układzie nerwowym, predyspozycje genetyczne, czy osłabienie mięśni przykręgosłupowych. A także niewłaściwe ułożenie miednicy oraz zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa.
Objawami, które mogą występować przy skoliozie są asymetrie:
- w budowie łopatek (jedna większa od drugiej),
- ramion, wału lędźwiowego,
- trójkątów talii.
Ważne jest, aby szybko podjąć leczenie, ponieważ nieprawidłowe ustawienie kręgosłupa wiąże się ze zmianami w narządach wewnętrznych oraz deformacjami innych części układu kostnego np. klatki piersiowej co w zaawansowanych przypadkach może doprowadzić do niewydolności oddechowej.
Leczenie skoliozy jest długotrwałym procesem. Podczas indywidualnie dobranej terapii wzmacnia się gorset mięśniowy, wykonuje ćwiczenia oddechowe, elongacyjne oraz ćwiczenia zwiększające ruchomość klatki piersiowej.
