Zespół bólu rzepkowo-udowego, czyli tak zwana chondromalacja rzepki, jest to schorzenie związane z uszkodzeniem, zwyrodnieniem chrząstki rzepki. Zwyrodniała rzepka nie może poprawnie pełnić swoich funkcji takich jak – ochrona przedniej części stawu kolanowego, amortyzacja, zwiększenie ramienia siły mięśnia czworogłowego.
Częstą przyczyną chondromalacji jest nadmierne zużycie stawu charakterystyczne dla sportowców (np. biegaczy), uraz – zwichnięcie lub podwichnięcie rzepki. Objawia się tępym bólem w okolicach przedniej części kolana. Powszechnie dyskomfort nasila się przy czynnościach takich jak: wchodzenie po schodach, klękanie, kucanie. Oprócz bólu może pojawić się również opuchlizna, wysięk, uczucie niestabilności, trzeszczenie w stawie oraz przeskakiwanie i blokowanie kolana.
Wyróżnia się IV stopnie chondromalacji rzepki:
I – zmiany powierzchniowe chrząstki rzepki, spluszowacenie, zmiękczenie;
II – powstają powierzchowne pęknięcia;
III – powstają głębokie pęknięcia;
IV – ubytek w tkance chrzęstnej prowadzący do odsłonięcie kości.
Pasmo biodorowo – piszczelowe zlokalizowane jest z boku uda. To gruba, nieelastyczna, szeroka i ścięgnista struktura miękko-tkankowa. Rozpościera się od miednicy do kości goleni.
Zespół tarcia pasma biodrowo-piszczelowego jest dość często występującą dysfunkcja, która najczęściej dotyka sportowców, u których dochodzi do częstego zginania i prostowania kolana (np. kolarzy). Występuje także u biegaczy długo-dystansowych, może powodować dolegliwości bólowe stawu kolanowego.
Odczuwany ból wynika z tarcia pasma biodorowo-piszczelowego o kłykieć boczny kości udowej, na skutek czego powstaje stan zapalny i może dojść do ograniczenia ruchomości okolicznych struktur.
Najczęstszymi przyczynami zapalenia pasma biodrowo-piszczelowego są:
- nieprawidłowa pozycja i technika jazdy na rowerze,
- nadmierne pochylenie boczne miednicy,
- gwałtowne zwiększenie intensywności treningów,
- koślawość kolan,
- szpotawość stóp,
- nadmierna eksploatacja tych samych grup mięśniowych i powtarzalność ruchów.
Objawy zespołu tarcia pasma biodrowo-piszczelowego:
- ból po zewnętrznej stronie kolana (może pojawiać się podczas schodzenia po schodach),
- uczucie mrowienia, kłucia, drętwienia strony zewnętrznej uda,
- trzaski w kolanie,
- obrzęk zlokalizowany poniżej stawu kolanowego.
Koksartroza to jedna z najczęściej występujących chorób zwyrodnieniowych stawów. Polega na nieodwracalnym niszczeniu, ścieńczeniu i utracie elastyczności chrząstki stawowej biodra, a także pogrubieniu torebki stawowej.
Przyczyny powstawania zwyrodnień mogą być pierwotne i wtórne. Pierwotne przyczyny nie są dokładnie poznane, mogą być związane z różnymi czynnikami, np. genetycznymi.
Do przyczyn wtórnych koksartrozy należą:
- przeciążenia (sportowcy, pracownicy fizyczni),
- nieprawidłowa budowa anatomiczna,
- urazy stawu biodrowego,
- otyłość,
- nadwaga,
- złuszczenie głowy kości udowej,
- konflikt panewkowo-udowy,
- RZS,
- choroby zakaźne np. gruźlicze zapalenie stawów,
- dysplazja stawu biodrowego.
Charakterystycznym objawem jest ból podczas chodzenia, który może pojawiać się w pachwinie lub promieniować od pośladka do kolana, występuje także ograniczenie zakresu ruchu (rotacji wewnętrznej i wyprostu), osłabienie mięśni obręczy biodrowej, trudność w utrzymaniu pozycji stania na jednej nodze, uczucie przeskakiwania, trzaskanie w trakcie wykonywania ruchów w stawie biodrowym.
Jeżeli zmiany zwyrodnieniowe są bardzo rozległe nieunikniona jest wymiana stawu biodrowego (endoprotezoplastyka). Rehabilitacja spowalnia przebieg choroby i przygotowuje staw do zabiegu operacyjnego, zmniejsza ból, działa przeciwobrzękowo, ochrania chrząstkę, poprawia ruchomość stawu.
